Venüs şu anda pek çok açıdan tehlikeli koşullara sahip bir gezegen; tabii insanlar açısından. Aşırı derecede sıcak (yaklaşık 750 K), volkanik aktiviteleri bol ve büyük ölçüde karbon dioksitten oluşan (Dünya atmosferinden 90 kat daha kalın) bir atmosferi var. Ama simülasyonlara bakılırsa, eskiden hiç de böyle değilmiş.
Çeşitli araştırma merkezlerinden çok sayıda bilimcinin ortaklaşa yürüttüğü araştırmayı başlatan düşünce, Dünya ile Venüs’ün milyarlarca yıl önce muhtemelen birbirlerine çok benziyor oldukları fikri olmuş. O zamanlar Dünya atmosferi çoğunlukla karbondioksitti. NASA, Uppsala Üniversitesi, Columbia Üniversitesi ve Gezegen Bilimleri Enstitüsü ortaklığında üretilen çeşitli simülasyonlarda, Dünya’nın iklim modellerine dayanarak Venüs’ün milyarlarca yıl önce nasıl koşullara sahip olmuş olabileceği canlandırıldı. Buna göre Venüs bir zamanlar yaşamın yeşermesine uygun bir gezegendi. Ekip arXiv sitesine yükledikleri makalelerinde, geliştirdikleri simülasyonları ve onları yaratırken kullandıkları faktörleri tanımlıyor.
Araştırmacılar, Dünya iklim tarihini incelemek için geliştirilmiş olan iklim modellerine dayanarak, Venüs’ün geleceğine ilişkin 4 farklı olası senaryo üretti. Bu senaryolar birbirinden çok az değişikti; Güneş’ten alınan enerji miktarı ve günlerin uzunluğu değişiyordu. Sığ okyanuslarla ilgili koşullar da hesaba katıldı. Simülasyonlar hazırlanarak modeller çalıştırıldı ve gezegenin yaklaşık 1 milyar yıllık evrimi canlandırıldı. Kullanılan veriler, Magellan uçuşundan elde edilmişti.
Simülasyonlardan biri, yaşamın oluşumuna izin vermeye yetecek kadar düşük sıcaklıkta bir gezegen ile sonuçlandı; bulutları vardı ve hatta bazen kar yağışına sahne oluyordu. Bu koşullar günümüzden 715 milyon yıl öncesine kadar devam etmiş olabilirdi. Bu süre, Dünya’da yaşamın varoluş süresinden daha uzun bir süre. Dolayısıyla sıfırdan yaşamın yeşerip, şu anki dünyalı varlıkların benzerlerinin ortaya çıkmasına, hatta sonra da yok olmasına yetebilecek bir zaman aralığı olduğu söylenebilir.
Sol panellerde (a) Dünya ve (c) Venüs için Simülasyon A okyanus yüzeyi sıcaklıklarının; sağ panellerde (b) Dünya ve (d) Venüs için Simülasyon A toprak sıcaklıklarının eşit alan histogramları görülüyor. [Schmidt et al. , 2014]
Peki eğer bu simülasyonlar doğru ise Venüs’ün şimdiki koşullara gelmesine neden olan şey ne oldu? Simülasyonlar bu kadar ileri düzeyde değil, ama araştırmacılar gezegenin kendi ekseninde dönüş hızının bununla bir ilgisi olduğunu düşünüyor. Bu dönüşün birazcık bile hızlanması, hızla artan sıcaklıklara neden oluyor ve günler kısaldıkça gezegenin serinleyecek vakti kalmıyor. Şu anda Venüs’ün bir dönüşü 243 Dünya gününe eşit ve bu Güneş çevresindeki dolanım süresinden (225 gün) daha uzun.
Kaynak: Phys.org, “Simulations suggest Venus may have once been able to support life”
< http://phys.org/news/2016-08-simulations-venus-life.html >
İlgili Makale: arXiv, “Was Venus the First Habitable World of our Solar System?”
< arxiv.org/abs/1608.00706 >
Üst Görsel: Bilgisayarda üretilen bu Venüs manzarasında Sapas Mons adı verilen volkan görülüyor. Telif: NASA/JPL
Devamı için Venüs’te Eskiden Yaşam Var mıydı?