Bölüm 1: Duyu Organları ve Görevleri Ders Notları -2

Duyu Organları ve Görevleri

İnsanlar çevrelerindeki olayları ve varlıkları duyu organları ile algılarlar. İnsanda beş duyu organı vardır. Bunlar; göz, kulak, burun, dil ve deridir. Göz, görme duyusu organımızdır. Kulak, işitme duyusu organımızdır. Dil, tat alma duyusundan sorumlu organımızdır. Burun, koku alma duyusu organımızdır. Deri ise dokunma duyusundan sorumludur.

Göz

Gözümüz, görme duyusu organımızdır. Çevremizdeki varlıkların rengini, büyüklüğünü ya da küçüklüğünü ve şeklini görme duyumuz yardımı ile anlayabiliriz. Görme engelli bir insanın yolda nasıl yürüdüğüne dikkat ettiniz mi? Görme engelli insanlar, yürürken çevrelerindeki nesneleri fark edebilmek için uzun bir baston kullanırlar. Bu insanların işitme ve dokunma duyuları çok gelişmiştir. Hayatımızda çok önemli bir yere sahip olan gözümüzün sağlığını korumalıyız.

Göz sağlığımızı korumak için:

• Gözümüzü temiz tutmalıyız.
• Başkalarına ait havluları kullanmamalıyız.
• Televizyonu ve bilgisayarı uzun süre yakından izlememeliyiz.
• Kitap okurken gözümüzle kitap arasındaki mesafenin 30 cm’den az olmamasına dikkat etmeliyiz.
• Aşırı ışıktan gözümüzü korumalıyız.
• Uzun süre Güneş’e bakmamalıyız.
• Göz sağlığımızı korumak için A vitamini içeren besinler tüketmeliyiz.

Kulak

İşitmeden sorumlu organımız kulaktır. Çevremizdeki sesleri kulağımız yardımı ile duyarız. Kuşun sesini kediden ayırmamızı sağlayan organımız kulaktır. Bazı işitme engelli kişilerin neden konuşamadığını hiç düşündünüz mü? İşitme ile konuşma doğrudan ilişkilidir. Doğuştan işitme engelli insanlar, konuşmaları hiç duymadığından kendileri de konuşamazlar.

Hayatımızda büyük bir önemi olan kulak sağlığımızı korumak için;

• Kulağımızı temiz tutmalı ve soğuktan korumalıyız.
• Sivri uçlu cisimlerle kulağımızı karıştırmamalıyız.
• Yüksek sesli ortamlarda bulunmamalıyız.
• Patlama sesi gibi şiddetli seslerin olduğu ortamlarda oluşan basıncın kulak zarımıza zarar vermesini engellemek için ağzımızı açmalıyız.

Burun

Çevremizdeki kokuları almamızı sağlayan organımız burnumuzdur. Çevremizdeki varlıkları tanımak, tanımlamak ve tehlikelerden korunmak amacı ile koku alma duyumuzdan faydalanırız. Hayvanların birçoğu annelerini kokularından tanıyarak ayırt ederler.

Burun sağlığımızı korumak için;

• Burnumuzu temiz tutmalıyız.
• Kötü kokulu ortamlarda bulunmamalıyız.
• Yabancı maddeleri burnumuza sokmamalıyız.
• Ne olduğunu bilmediğimizi maddeleri koklamamalıyız.

Dil

Çevremizdeki maddelerin tadını dilimiz ile algılarız. Bir şeyin acı ya da tatlı, ekşi ya da tuzlu olduğunu dilimiz yardımı ile algılarız. Dilimiz ayrıca konuşabilmemiz için gerekli organlarımızdandır. İşitme duyumuz ile birlikte konuşmamızı sağlarlar.

Dil sağlığımızı korumak için;

• Ağız ve diş sağlığımıza dikkat etmeliyiz.
• Asitli ve gazlı içeceklerden uzak durmalıyız.
• Ne olduğunu bilmediğimiz maddelerin tadına bakmamalıyız.
• Çok soğuk ya da çok sıcak gıdalar tüketmemeliyiz.

Deri

Bir cismin yumuşak ya da sert olduğunu dokunma duyumuz yardımı ile algılarız. Dokunma duyusu organımızı deridir. Cismin pürüzlü ya da pürüzsüz, sıcak ya da soğuk olduğunu da derimiz yardımı ile algılarız. Deri, diğer duyu organlarımızın aksine sadece başımızda bulunmaz tüm vücudumuzu kaplar.

Deri sağlığımızı korumak için:

• Derimiz üzerinde mikropların çoğalmasına engel olmak için vücudumuzu temiz tutmalıyız.
• Düzenli olarak yıkanmalıyız.
• Güneş altında uzun süre kalmamalıyız.
• Derimizi ezilme, kesilme ve yanmalardan korumalıyız.